سلامت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ و ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺎ ﻫﺪف اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ ﺑﯿﻦﻓـﺮدي اﺳـﺖ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ارﺗﺒﺎط ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻌﺎرض ﺑﻪ ﺷﯿﻮة ﺳﺎﻟﻢ و اﺧﻼﻗﯽ ﻃﯽ زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺳﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ. ﺳﻪ ﺗﻠﻘﯽ از ﻣﻔﻬﻮم ﺳـﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ وﺟﻮد دارد: اوﻟﯿﻦ ﺗﻠﻘﯽ ﺳﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ از ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﯽ و رواﻧﯽ ﻣﯽ داﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ در ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﯽ، ﺟﺴﻢ و در ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ، روان ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ. اﻣﺎ در دوﻣﯿﻦ ﺗﻠﻘﯽ از ﺳﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﻧﺤﻮه ﺣﻀﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ . در ﻣﻮاﻗـﻊ ﻟﺰوم ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ و در ﻣﻮاﻗﻌﯽ از دﯾﮕﺮان ﮐﻤﮏ ﺑﮕﯿﺮد. در ﺗﻌﺮﯾﻒ دﯾﮕﺮ ﻓﻘﻂ ﻓﺮد ﻣﻄـﺮح ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺮ ﺷﺮاﯾﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﭼﮕﻮﻧﻪ دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎ، اﺣﺴﺎس ﻫﺎ، اﻓﮑﺎر و اﻧﮕﯿـﺰش ﻫـﺎي ﺧـﻮد و دﯾﮕﺮان را درﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ و درﺑﺎرة رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؟ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﯾﮏ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﻠﯿﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ در زﻧـﺪﮔﯽ روزﻣـﺮه ﻧﯿﺎزﻣﻨـﺪ آن ﻫﺴـﺘﯿﻢ. ﻣﻮﺿﻮع ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻧﺴﺎن ﻫﺎ و اﻣﻮر اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺳـﺖ و ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﺎي ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻣـﺮدم و اﻋﻤـﺎل آن ﻫﺎﺳﺖ. رﺷﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺳﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﻬﻢ ﺳﺎزﻣﺎن داده ﻣﯽ ﺷﻮد: اﻟﻒ) ﺗﻔﮑـﺮ درﺑـﺎره ﺧﻮد ب) ﺗﻔﮑﺮ درﺑﺎره اﻧﺴﺎن ﻫﺎ و ج) ﺗﻔﮑﺮ درﺑﺎره رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ. ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﻪ ﺳـﺎزه دارد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: اﻟﻒ) ادارك ﺷﺨﺺ ب) ﻣﻬﺎرت ﻫﺎي ﭘﺬﯾﺮش ﻧﻘﺶ ج) ﻧﻈﺮﯾﻪ ذﻫـﻦ . ﺷـﻨﺎﺧﺖ
اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درﺻﺪد اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﺪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺑـﻪ اﻃﻼﻋـﺎت اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﺗﻮﺟـﻪ ﻣـﯽﮐﻨـﯿﻢ، اﻧﺴـﺠﺎمﻣﯽ ﺑﺨﺸﯿﻢ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﯾﺎد ﻣﯽ آورﯾﻢ. ﺷﻨﺎﺧﺖ و ادراك اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ راﺑﻄﻪ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺑﺎ ﻫـﻢ دارﻧـﺪ و زﯾﺮﺑﻨﺎي ﻓﻬﻢ ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻧﯿﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ. ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﯾﮏ زﯾﺮ ﻣﻮﺿـﻮع روان ﺷﻨﺎﺳـﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ، ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﭙﺮدن و اﻋﻤﺎل اﻃﺎﻋﺖ ﻣﺮدم در ﻣﻮرد اﻓـﺮاد دﯾﮕـﺮ و ﺷﺮاﯾﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺮ روي ﻧﻘﺸﯽ ﮐـﻪ ﻓﺮآﯾﻨـﺪﻫﺎي ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ در ﺗﻌـﺎﻣﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺎ اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ اﺳﺖ.
روانﺷﻨﺎﺳﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ
روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ داﻧﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﺑﺎزﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺒﺎﻧﯽ، اﻫﺪاف، اﺻﻮل و روش ﻫﺎي آن ﻣﯽ ﭘﺮدازد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﻣﻨﺴﺠﻢ در ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﺪ، ﻧﻈـﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﺤﻮ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد و ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ، اﻗﺘﺼﺎد، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﻬﺮه ﻣﯽ ﺑﺮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﯾﺸﻪ اي ﺑﻮدن و ﻧﻔﻮذ ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ در ﻫﻤﻪ اﺑﻌﺎد زﻧﺪﮔﯽ ﻓﺮدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﻧﺴﺎن و ﺗﺎﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮي ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ از آن در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ، ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺻﺮف آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ آن ﻫﺎ ﺷـﺪه و ﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت ﻋﻤﯿـﻖ وﮔﺴﺘﺮده اي ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد و ﮔﺴﺘﺮش آن ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.
روانﺷﻨﺎﺳﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎرﺑﺮدي
روانﺷﻨﺎﺳﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎرﺑﺮدي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻈﺮﯾـﻪ ﻫـﺎي روانﺷﻨﺎﺳـﯽ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ اﺻﻮل، ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ و روشﻫﺎي ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺮاي درك ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اراﺋﻪ راه ﺣﻞﻫﺎي دﻧﯿﺎي واﻗﻌﯽ ﺑﺮاي اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺸﮑﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﻮد. ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﯾـﮏ رﺷـﺘﻪ ، روانﺷﻨﺎﺳـﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﺮ اﯾﻦ ﻓﺮض اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﺧﻮد، ﺑﻮاﺳﻄﻪ رﻓﺘﺎراﻧﺴﺎﻧﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺮاي درك و ﺗﻐﯿﯿﺮ اﯾﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺸﮑﻮك، روانﺷﻨﺎﺳﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎرﺑﺮدي، ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ ﻋﻠﻤﯽ اﻓﮑﺎر، اﺣﺴﺎﺳﺎت و رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﻓﺮاد را اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﻨﺪ، زﯾﺮا ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺗـﺄﺛﯿﺮات اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺧﻮد، روانﺷﻨﺎﺳﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺎرﺑﺮدي اﻣﯿﺪوارﻧﺪ ﮐـﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺮاي ﺑﻬﺒﻮد رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺸﺮ در زﻣﯿﻨﻪﻫﺎﯾﯽ از ﺑﻬﺮهوري ﮐﺎر در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر را ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺮ اراﺋﻪ دﻫﻨﺪ.
روانﺷﻨﺎﺳﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ
رواندرﻣﺎﻧﯽ، ﻣﺸﺎوره و ﺳﺎﯾﺮ راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﺗﻐﯿﯿﺮ رﻓﺘـﺎر ، ﺧـﻮاه دوﻧﻔـﺮه ﯾـﺎ ﮔﺮوﻫـﯽ، اﺻـﻮﻻً رواﺑـﻂ ﺑﯿﻦﻓﺮدي ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﯾﮏ ﺑﺮﺧﻮرد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻫﺪف ﺧﺎص ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻃﯽ آن ﯾﮏ ﻓﺮد ﺗﻼش ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ دﯾﮕﺮي ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﻓﺮض ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ اﺳﺎس ﻣﺪاﺧﻠـﻪ روانﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ، درك رﻓﺘﺎر ﺑﯿﻦﻓﺮدي، ﺑﻪوﯾﮋه ﺗﺤﻮل رواﺑﻂ و ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﯿﻦﻓﺮدي اﺳﺖ.
روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻬﺮ
در ﮐﻨﺎر روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺤﯿﻂ، روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻬﺮ ﺷﺎﺧﻪاي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷـﻬﺮ ﻣﯽﭘﺮدازد. روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻬﺮ ﺷﺎﯾﺪ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺗﺎزه ﺑﻪﻧﻈﺮ ﺑﺮﺳﺪ، اﻣﺎ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻮرج زﯾﻤﻞ ) ۱۰۰ (۲ ﺳﺎل ﭘﯿﺶ ﻣﻘﺎﻟﻪاي را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ و زﻧﺪﮔﯽ رواﻧـﯽ « ﺗـﺪوﯾﻦ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽاي را در ﺳﺎل ۱۹۰۳ در ﺑﺮﻟﯿﻦ ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺒﻨﺎ اﯾـﺮاد ﮐـﺮد . وي در ﺳـﺨﻨﺮاﻧﯽ اش ﺳـﻮاﻟﯽ را ﻣﻄﺮح ﮐﺮد ﺑﺎ اﯾﻦ ﻋﻨﻮان ﮐﻪ »آﯾﺎ ﺑﯿﻦ ﻣﺤﯿﻂ زﻧﺪﮔﯽ اﻓﺮاد و وﺿـﻌﯿﺖ رواﻧـﯽ آﻧﻬـﺎ راﺑﻄـﻪ اي وﺟـﻮد دارد؟« ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻮال دهﻫﺎ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺳﺒﺐ ﺷﮑﻞﮔﯿﺮي ﻋﻠﻤﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم »روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻬﺮ« ﺷﺪ.